Mustafa Nadarević rođen je u Banja Luci 2. maja 1943. godine. Ubrzo se, zbog bombardovanja Banja Luke, seli u Zagreb gdje završava osnovnu školu. Nakon završene gimnazije u Rijeci, diplomirao je na Akademiji za kazališnu umjetnost u Zagrebu. U Zagrebačkom teatru mladih započeo je pozorišnu karijeru, a od 1969. je član Drame Hrvatskog narodnog pozorišta u Zagrebu.
Ostvaruje značajne uloge u domaćem i stranom repertoaru: Bodgan u Hvarkinji, Pomet u Dundu Maroju, Miletić u Ostavci, Leone u Gospodi Glembajevima… Lorenzacco u Lorenzaccio, Cyrano u Cyranou de Bergeracu, Platonov u drami bez naslova, Figaro u Figaro se ženi i Figaro se rastaje, M.P. Murphy u Letu iznad kukavičjeg gnijezda…
Filmsku karijeru započinje sporednim ulogama početkom osamdesetih godina, da bi se zatim nametnuo kao izbor za glavne uloge. Na filmu se etablira ulogom daidže Zijaha u filmu Otac na službenom putu (E. Kusturica), te filmovima Miris Dunja (M. Idrizović), Već viđeno (G. Marković), Glembajevi (A. Vrdoljak – za koju je dobio Zlatnu arenu festivala u Puli za najboljeg glumca), Praznik u Sarajevu (B. Filipović), Gluvi barut (B. Čengić), Savršeni krug (A. Kenovića), uloga Izeta Fazlinovića u seriji Lud, Zbunjen Normalan i druge.
Kao reditelj debitovao je 1992. godine predstavom “Let iznad kukavičjeg gnezda”, a od tada do danas je postavio više predstava, između ostalih “Balkanskog špijuna” Dušana Kovačevića i “Zabune” Alana Ajbourna u Satiričnom kazalištu Kerempuh i “Hasanaginicu” Milana Ogrizovića u HNK i Narodnom pozorištu u Sarajevu.
Na Akademiji dramskih umjetnosti u Zagrebu predavao je dvije godine, na sarajevskoj jedan semestar. Odlukom Ministarstva kulture RH 2006. godine proglašen je nacionalnim prvakom.
Osujećen napad JNA na Predsjedništvo i Skupštinu BiH
Pripadnici bivše Jugoslovenske narodne armije i paravojnih snaga bosanskih Srba, 2. maja 1992. g. pokušali su sa okolnih brda, ući u Sarajevo i zauzeti zgradu Predsjedništva BiH na Skenderiji, kao i druge važne objekte u centru grada, poput Skupštine i Općine Centar, te eliminisati rukovodstvo Republike BiH.
Oko bivšeg Doma JNA, Narodnog pozorišta, Skenderije i Vrbanja mosta suprotstavili su im se građani Sarajeva, okupljeni u Teritorijalnu odbranu BiH, zajedno sa Specijalnom jedinicom MUP-a.
Presudne bitke vodile su se između 10 i 15 sati, pucalo se iz automatskog naoružanja, padale su granate, grad je ostao bez struje, vode i hrane, a slika koja je obišla svijet bila je i ona na kojoj gore zapaljeni tramvaji.
Oko 13 sati oklopna vozila i tenkovi krenuli su prema zgradama Predsjedništva i Skupštine Grada. Suprotstavili su im se hrabri, ali neiskusni i veoma slabo naoružani branioci – članovi Patriotske lige, Vikićevi specijalci, rezervni sastav Policije, kao i novoformirane Teritorijalne odbrane.
Istog dana zapaljena je i zgrada glavne pošte u Sarajevu, koja je u potpunosti izgorjela i grad je ostao bez telefonskih veza.
Drama je nastavljena hapšenjem tadašnjeg predsjednika Republike Bosne i Hercegovine, Alije Izetbegovića, koje su izvele jedinice JNA, predvođene generalom, Vojislavom Đurđevcem. Izetbegović je uhapšen na sarajevskom aerodromu, koji je zarobila bivša JNA, i to dok se vraćao sa pregovora u Lisabonu. Potom je odvezen u Lukavicu, odakle su vođeni pregovori preko Televizije Sarajevo.
Izetbegović je razmijenjen 3. maja u Dobrovoljačkoj ulici, kada je, prema riječima komandanta 2. vojne oblasti, generala JNA Milutina Kukanjca, ubijeno šest osoba.
Osnovana Patriotska liga BiH
Bošnjačko vodstvo službeno pristupa pripremama za odbranu kad se na Kongresu SDA u Sarajevu (Dom milicije) osniva Savjet za nacionalnu obranu. Savjet je organizator Patriotske lige koja predstavlja začetak AR BiH. U suradnji s Patriotskom ligom osnivaju se jedinice Bosna koje se označavaju brojevima, a bile su poznate pod nazivom Zelene beretke. Korištenje više naziva dovelo je do toga da se pod svakim od naziva pretpostavljala posebna organizacija, pa je u predvečerje rata često bilo nejasno o kome se zapravo radi.
Patriotska liga djelovala je u izrazito konspirativnim uvjetima, tako da npr. ni kasniji visoki časnici AR BiH, generali Alagić i Muslimović, nisu uspjeli da se, unatoč pokušajima, povežu s njima. U Patriotskoj ligi načelno je vladalo nepovjerenje prema oficirima iz JNA koji su su se pokušavali pridružiti organizaciji, iako su neki oficiri, poput Sefera Halilovića i Mustafe Hajrulahovića – Talijana postavljeni na visoke položaje.
Na vojnom savjetovanju u Mehurićima kod Travnika (7. – 8.2.1992. g.) ustanovljeno je da Patriotska liga raspolaže sa 60 do 70.000 naoružanih članova. Sastav je pokrivao cijelu BiH, a sastojao se od Glavnog štaba PL-a na razini Republike, devet regionalnih štabova, 103 općinska štabova i velikog broja različitih postrojbi, organiziranih u formacije od voda do brigade (Halilović:1997.:120). Formacijski sastav ukazuje da je u teritorijalnom organiziranju djelomično preuzet model organizacije TO-a.Razgranatost PL-a na području cijele Republike, trebala je osigurati pravodoban i odlučni otpor agresiji u svim dijelovima BiH. Relativno brza osvajanja JNA, medijska slika “Bosne koja šaptom pade”, izbjeglički val, masakri civilnog stanovništva i otkriće koncentracijskih logora zakrilili su činjenicu da je u gotovo svim većim mjestima BiH koje je zauzeo JNA pružen otpor napadaču. Taj otpor na mnogim mjestima nije bio dovoljno organiziran i uspješan, uz enormnu razliku u naoružanju agresora i branitelja, koja je često bila presudan faktor.
Kao znak raspoznavanja, pripadnici su koristili amblem na kojem se nalazi grb Bosne i Hercegovine, iznad kojeg piše Patriotska liga. Veoma su značajni doprinosi koje je ova formacija dala u odbrani grada Sarajeva i spriječavanju zločina nad građanima Sarajeva. Patriotska liga formalno-pravno prestaje da djeluje osnivanjem Armije Bosne i Hercegovine.
Izgorjela zgrada glavne pošte
2. maja 1992. godine izgorjela je zgrada glavne pošte u Sarajevu, nakon granatiranja od strane srpskog agresora. Objekat je, dakle, u potpunosti izgorio tog dana.
Požar u pošti nije izazvan iz vana, nego iznutra. Diverziju unutar pošte izazvala dva uposlenika pošte, inžinjera iz Beograda i Zadra kako bi onesposobili poštu i komunikaciju u općinama Stari Grad i Centar. Počinioci su uhapšeni nakon čega su priznali da su podmetnuli požar. Na kraju su razmijenjeni za pripadnike Armije Bosne i Hercegovine koji su bili zarobljeni od strane agresora.
Zgrada glavne pošte je izgrađena 1913. godine, u periodu Austro-ugarske vladavine, kao vojna pošta. Pripada secesijskoj arhitekturi, koja je nastala oko 1900. godine kroz grupe mladih arhitekata i umjetnika iz Beča, i koja se distancirala od klasičnog stila i krenula novim putevima u arhitekturi i umjetnosti. Ovoj je inovativnoj grupi pripadao i projektant zgrade, Josip Vancaš.
1914. godine je izvršen atentat nad Franzom Ferdinandom, prestolonasljednikom koji je trebao da otvori novosagrađenu vojnu poštu. Iz te novoizgrađene vojne pošte je u svijet telegrafski poslana vijest o atentatu na Franza Ferdinanda.
Na zgradi su se već 1941. godine desila manja razaranja na krovnoj konstrukciji i fasadi usljed ratnih dejstava, da bi početkom agresije na Bosnu Hercegovinu 1992. godine, došlo do totalne devastacije. U požaru je zgrada izgorjela sa kompletnom opremom, a ostali su samo zidovi.
U toku agresije se pristupilo primarnoj zaštiti zgrade od daljnjih oštećenja, a poslije toga se pristupilo izradi projekta sanacije, restauracije i rekonstrukcije.
1994. godine počela je prva faza konstruktivne sanacije krova sa pokrovom i fasadnih vijenaca. Sanacija se radila na bazi izvornih projekata nađenih u vojnom arhivu u Beču. 1996. godine nastavlja se sa izradom detaljne projektne dokumentacije i pristupa se realizaciji II i III faze rekonstrukcije, restauracije i adaptacije. Adaptaciju i rekonstrukciju radio je Ferhad Mulabegović do 2001. godine.
historija.ba
A.Osmičić